Hội nghị lần thứ 6, thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn 2050, Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII thông qua quy hoạch tổng thể quốc gia, nhấn mạnh việc phân vùng, trục tăng trưởng, hành lang kinh tế làm động lực cho các nguồn tăng trưởng mới. Nhấn mạnh đến “tư duy vùng” trong phát triển và vận hành nền kinh tế dựa trên các trục động lực về hạ tầng giao thông, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045 Theo nghị quyết 24 của Bộ Chính trị.
DT794 tuyến kết nối Tây Ninh và Bình Phước
Những công trình, dự án kết nối trong Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị đã được nêu rõ: về đường bộ là tuyến cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu, Tp.HCM – Mộc Bài, Gò Dầu – Xa Mát, Tp.HCM – Thủ Dầu Một – Chơn Thành, Tp.HCM – Chơn Thành – Hoa Lư, …Đồng thời nâng cấp, mở rộng hệ thống cao tốc, quốc lộ chính yếu: Tp.HCM – Trung Ương, Tp.HCM – Long Thành – Dầu Giây, tuyến kết nối Sân Bay Long Thành (QL20B); đầu tư hệ thống đường ven biển qua Bà Rịa – Vũng Tàu, Tp.HCM
Tuyến đường sắt đô thị kết nối TPHCM với Bình Dương, Đồng Nai; ưu tiên tuyến đường sắt vận tải hàng hoá kết nối với Cảng biển Cái Mép – Thị Vải, Tp.HCM – Cần Thơ; tuyến đường sắt nhẹ Thủ Thiêm - Long Thành.
Phát triển hệ thống cảng cạn theo quy hoạch tập trung cải tạo cơ bản chuẩn tắc các tuyến luồng đường thủy nội địa, hình thành các cụm cảng để phục vụ nhu cầu thu gom, giải tỏa hàng hóa cho các cảng biển lớn trong vùng; tiếp tục phát triển, hiện đại hóa cảng cửa ngõ quốc tế Cái Mép - Thị Vải, hoàn thành di dời các cảng trên sông Sài Gòn.
Về các tuyến hàng không cần đưa vào khai thác Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 và tiếp tục đầu tư mở rộng Cảng hàng không Côn Đảo.
Triển khai nghị quyết 154 của Chính phủ về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phát triển KT – XH, đảm bảo quốc phòng an ninh vùng Đông Nam Bộ đến năm 2030, tầm nhìn 2045 và xúc tiến đầu tư Vùng. Chủ tịch UBND Tp.HCM đã kiến nghị cần thành lập Quỹ Phát triển hạ tầng giao thông vùng với nguồn vốn hỗn hợp từ các nhà tài trợ quốc tế, ngân sách trung ương và địa phương để giải quyết nhanh hơn các dự án giao thông vùng Đông Nam Bộ.
Đây là nghị quyết mang tính đòn bẩy thực ti, các dự án hạ tầng giao thông vùng sớm hoàn thành, đưa vào sử dụng, khai thác. Noá giải quyết cho cả hai: mục tiêu liên kết và điều kiện tiên quyết là nguồn lực tài chính.
Đây là kiến nghị mang tính đòn bẩy thực thi, các dự án hạ tầng giao thông vùng sớm hoàn thành, đưa vào sử dụng, khai thác. Nó giải quyết cho cả hai: mục tiêu “liên kết” và điều kiện tiên quyết là nguồn lực tài chính. Khi vạch ra các tính toán quy hoạch, ban hành kế hoạch lại không “đính kèm” nguồn lực, trong đó nguồn vốn gần như là yếu tố “đầu tiên”, dẫn đến thiếu tính khả thi, khó triển khai thực tế.
Vì vậy, liên kết bằng nguồn huy động vốn trong nội vùng, vùng với trug ương, quốc gia – vùng với khu vực, quốc tế là một hướng đi có tính mở, thực tế. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, việc có một cơ chế tài chính chung là hết sycws cần thiết để đảm bảo nguồn kực và tính trách nhiệm cho hoạt động liên kết. Trong cơ chế chung này, bên cạnh sự cùng đóng góp của các địa phương, Chính phủ và các bộ ngành luôn cam kết hỗ trợ một phần. Yếu tố từ trung ương đóng vai trò là nhân tố khuyến khích các bên đạt được thoả thuận về liên kết.
Do đó, về mặt chủ trương lẫn thực tiễn, việc xây dựng một nguồn tài chính cho mục tiêu liên kết vùng là cần thiết. Nguồn tài chính này ngoài việc để đáp ứng các nhiệm vụ đặt ra trong quá trình liên kết vùng, còn là cơ chế để phân bổ lại một phần nguồn lực từ các hoạt động riêng lẻ của mỗi địa phương sang các hoạt động mang tính liên kết, hợp tác.
Do đó, về mặt chủ trương lẫn thực tiễn, việc xây dựng một nguồn tài chính cho mục tiêu liên kết vùng cần thiết. Nguồn tài chính ngoài việc để đáp ứng các nhiệm vụ đặt ra trong quá trình liên kết vùng, còn là cơ chế phân bộ lại moojy phần nguồn lực từ cac hoạt động riêng lẻ của mỗi địa phương sang các hoạt động mang tính liên kết, hợp tác.
Nguồn hình thành cũng đã được nhiều chuyên gia gợi ý, từ: Vốn ngân sách nhà nước, gồm ngân sách trung ương và địa phương: Nguồn xã hội hoá: Các khỏan tài trợ, hỗ trợ, đóng góp tự nguyện cả các tổ chức, các nhân trong và ngoài nước: Các nguồn vốn hợp tác khác theo quy định của pháp luật.
Vấn đề còn lại.
Để tổ chức nguồn tài chính này như thế nào, kiểm soát chặt chẽ và vận hành, khai thác nó ra sao để đạt được hiệu quả thực tế thì sẽ là trách nhiệm thực thi và cam kết hành động của từng địa phương - vùng Đông Nam bộ và các cơ quan Chính phủ.
Riêng TPHCM, cam kết hành động với trách nhiệm cao nhất để hiện thực hóa Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị và đóng góp vào sự phát triển chung của Vùng và cả nước. đòn bẩy thực thi cho các mục tiêu hạ tầng giao thông Đông Nam bộ!
Phú Nguyên Khang
